Làm thế nào để phòng ngừa và kiểm soát dịch tả lợn châu Phi tại Việt Nam? Chengzhu – Hướng dẫn xử lý lợn chết vô hại

Theo báo cáo mới nhất từ ​​các phương tiện truyền thông chính thức của Việt Nam, dịch tả lợn châu Phi đã giết chết hơn 108.000 con lợn kể từ đầu năm 2025, gây thiệt hại nặng nề cho người chăn nuôi lợn. Hiện nay, việc phòng ngừa và kiểm soát dịch tả lợn châu Phi và xử lý lợn chết là ưu tiên hàng đầu của chính phủ Việt Nam và người chăn nuôi lợn.

Đối với người chăn nuôi lợn, việc phòng ngừa và kiểm soát dịch tả lợn châu Phi là yếu tố sống còn, và việc phòng ngừa và kiểm soát vi-rút phải được ưu tiên.

So với các trang trại quy mô lớn có nguồn lực tài chính mạnh và đội ngũ chuyên nghiệp, những người chăn nuôi vừa và nhỏ thường gặp khó khăn với ngân sách và nguồn lực hạn chế.

Do đó, bài viết này sẽ tập trung vào các biện pháp phòng chống dịch bệnh có chi phí thấp, tính khả thi cao để giúp người chăn nuôi vừa và nhỏ giảm thiểu rủi ro lây nhiễm trong phạm vi nguồn lực hạn chế.

Phòng chống dịch tả lợn châu Phi chi phí thấp: Hướng dẫn bảo vệ thực tế cho người chăn nuôi quy mô nhỏ

• Tăng cường bảo vệ cơ bản (chi phí bằng không và chi phí thấp)

Kiểm soát chặt chẽ nhân sự

Cả gia đình tham gia quản lý, cấm người ngoài vào chuồng lợn (kể cả người bán thức ăn)

Thay quần áo, giày dép, mũ nón sau khi ra ngoài, rửa tay bằng xà phòng và nước, sát trùng đế giày bằng cách nướng trên lửa (dùng than củi)

Sử dụng khéo léo các rào cản cách ly tự nhiên

Đào mương cách ly đơn giản (rộng 50cm x sâu 30cm) xung quanh trang trại và lấp đầy bằng vôi sống hoặc tro gỗ để cách ly côn trùng gây hại và động vật gặm nhấm. Sử dụng bụi gai và hàng rào tre thay vì lưới thép để giảm tiếp xúc với động vật hoang dã. (Vôi sống nên dày 5-7cm và độ dày tối thiểu của tro gỗ nên là 10-15cm.)

Phương pháp khử trùng theo vùng và chia thời gian

Trước 8 giờ sáng, phun vôi sống bên ngoài và lối đi của chuồng lợn (10 nhân dân tệ cho 50 kg, ≈ 35.000 đồng cho 50 kg). Sau 5 giờ chiều, phun dung dịch xút ăn da 3% vào hàng rào bên trong (3 nhân dân tệ cho jin, ≈ 10.500 đồng cho jin, xút ăn da). Khử trùng xen kẽ để giảm lượng sử dụng.

[Phương pháp pha chế nước xút 3% và hướng dẫn vận hành an toàn (phiên bản thực tế nông thôn Việt Nam)]

1. Công thức pha chế cơ bản

Công thức tính nồng độ: Khối lượng xút (kg) = Khối lượng nước (kg) × Nồng độ mục tiêu ÷ (1 – Nồng độ mục tiêu)

Ví dụ tính toán: Ví dụ, nếu bạn chuẩn bị 100 lít nước xút 3%, → Lượng xút sử dụng = 100 kg nước × 0,03 ÷ (1 – 0,03) = 3 kg xút.

2. Quy trình vận hành từng bước

Nguyên liệu: Xút (natri hydroxit): 3 kg, Nước: 100 lít (nước giếng thông thường cũng được, không sử dụng nước có tính axit)

Dụng cụ: xô nhựa (chống ăn mòn), que khuấy gỗ, găng tay và kính bảo hộ. Bảo vệ an toàn: đeo găng tay cao su, ủng đi mưa, kính bảo hộ

(Có thể sử dụng mặt nạ mũ bảo hiểm xe máy thay thế tạm thời) Chuẩn bị giấm 10% tại chỗ (để rửa khẩn cấp trong trường hợp vô tình bắn vào da)

Các bước thực hiện:

Bước 1: Trước tiên, đổ 50 lít nước vào xô nhựa.

Bước 2: Từ từ thêm 3 kg xút, vừa đổ vừa khuấy đều. (Lưu ý: Thêm theo thứ tự “nước → xút ăn da”; không đảo ngược quy trình!)

Bước 3: Sau khi giấm tan hoàn toàn, thêm 50 lít nước còn lại và tiếp tục khuấy cho đến khi không còn cặn.

3. Điểm chính

Hướng dẫn bảo quản: Bảo quản dung dịch trong thùng nhựa có nắp đậy để tránh nước mưa hòa vào. Ghi nhãn “Ăn mòn cao! NaOH 3%” và ngày pha chế.

Phát hiện lỗi: Pha lại khi pH < 12 (có giấy thử pH). Thay thế khi dung dịch bị đục hoặc có màu vàng.

Cách sử dụng nâng cao: Hòa tan với nước ấm 50℃ để tăng hiệu quả diệt khuẩn lên 20%. Để yên trong 1 giờ sau khi xịt trước khi rửa lại bằng nước sạch (chỉ áp dụng cho mùa không mưa)

4. Các biện pháp an toàn khẩn cấp

Nếu tiếp xúc với da: Rửa ngay bằng giấm trong 10 phút → Rửa lại bằng nước sạch → Thoa dầu dừa (thay thế cho Vaseline ở vùng nông thôn)

Nếu bị dính vào mắt: Giữ mí mắt mở và rửa lại bằng nước chảy trong 15 phút → Tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức.

Xử lý: Dung dịch còn lại có thể dùng để khử trùng bể phốt (cấm xả trực tiếp vào đất nông nghiệp hoặc nguồn nước)

(Lưu ý: Nồng độ dung dịch này có thể vô hiệu hóa virus dịch tả lợn châu Phi trong vòng 15 phút, với hiệu quả thực tế đo được là 99,2%. Dữ liệu được lấy từ báo cáo thực nghiệm năm 2025 của Viện Thú y Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam)

2. Giám sát chính xác và ứng phó khẩn cấp (phương án thay thế chi phí thấp)

Kỹ năng giám sát trực quan Quan sát tình hình chăn nuôi của đàn lợn hàng ngày: lợn bất thường với lượng thức ăn giảm hơn 40% phải cách ly ngay lập tức

Kiểm tra hình dạng phân: Lợn bị nhiễm dịch tả lợn châu Phi thường có phân đen như hắc ín. Cơ sở cách ly tự chế: Sử dụng vải dệt từ các tấm cửa đã qua sử dụng để xây dựng khu vực cách ly tạm thời (cách chuồng chính ít nhất 50 mét). Phủ khu vực cách ly bằng màng nhựa và tro gỗ dày 10cm để hút ẩm và ngăn ngừa rò rỉ.

Xử lý khẩn cấp lợn chết Lựa chọn địa điểm chôn hố sâu: Tận dụng các khu vực cao và khô ráo trên sườn đồi và sử dụng các công cụ nông trại để đào hố sâu 2 mét. Rải một lớp vôi sống dày 20-25 cm dưới đáy (không ít hơn 15 cm sau khi nén chặt để ngăn chặn sự lây lan của vi-rút.)

Khử trùng và che phủ: Dùng thùng dầu ăn thải đổ đầy bột vôi sống. Sau khi khoan lỗ, rắc đều bột vôi sống lên bề mặt xác lợn, sau đó lấp đất lại và lấp đất sâu.

Khử trùng đồng thời: Thực hiện ba chu kỳ khử trùng xen kẽ tại khu vực bị ô nhiễm (đầu tiên là bằng ngọn lửa, sau đó xen kẽ bằng vôi sống và dung dịch xút 3%).

Kế hoạch xử lý lợn chết vô hại của Tập đoàn Chengzhu

Trong khi nông dân Việt Nam đang tập trung vào việc phòng ngừa và khử trùng, chính sách của Chính phủ Việt Nam đối phó với dịch tả lợn châu Phi nên kết hợp phòng ngừa và điều trị với điều trị. Đồng thời tăng cường công tác phòng ngừa và kiểm soát dịch bệnh, cũng phải thiết lập một hệ thống khoa học và tiêu chuẩn để xử lý vô hại đối với gia súc chết.

Lượng lợn chết tồn đọng hiện tại của Việt Nam là 108.000 con đang gây ra mối đe dọa lớn cho môi trường. Việc xử lý không đúng cách có thể dẫn đến một loạt các vấn đề nghiêm trọng về môi trường, sức khỏe cộng đồng và kinh tế:

Nếu các địa điểm chôn cất truyền thống không phù hợp (ví dụ: gần nguồn nước hoặc trong đất nông, thấm nước), xác động vật chưa được khử trùng hoàn toàn có thể giải phóng vi-rút trong quá trình phân hủy, làm ô nhiễm đất và nguồn nước thông qua nước mưa hoặc nước ngầm thấm vào. Vi-rút dịch tả lợn châu Phi có thể tồn tại hơn một năm ở nhiệt độ 4°C, gây ra nguy cơ ô nhiễm lâu dài.

Nếu nhiệt độ thiêu hủy đơn giản không đủ (không thiêu hủy liên tục ở nhiệt độ trên 800°C), các khí độc như dioxin và hydro sunfua sẽ được tạo ra, để lại cặn chứa virus. Các chất độc hại như amoniac và metan sinh ra từ quá trình phân hủy xác chết cũng có thể phá vỡ sự cân bằng của hệ vi sinh vật đất, khiến đất không thể canh tác trong thời gian ngắn.

Xác động vật không được chôn cất hoặc thiêu hủy đúng cách có thể trở thành ổ chứa vi-rút: lợn rừng, chó hoang hoặc động vật gặm nhấm có thể mang và phát tán vi-rút sau khi tiếp xúc với xác động vật. Mưa cũng có thể mang vi-rút đến các trang trại khác qua nước, tạo ra các chuỗi lây nhiễm chéo trong khu vực.

Hiện nay, Việt Nam phải đối mặt với thách thức kép là sự gia tăng đột biến về số lượng gia súc chết và sự phân bố địa lý bị chia cắt. Để giải quyết tình hình phức tạp này, Tập đoàn Chengzhu, với 19 năm kinh nghiệm chuyên môn và dự án toàn cầu, kết hợp với đặc điểm địa lý và diễn biến dịch bệnh của Việt Nam, đã sáng tạo ra giải pháp ứng dụng xử lý vô hại theo hai hướng: “Ứng phó Khẩn cấp Di động + Phòng ngừa và Kiểm soát Cơ sở”. Giải pháp này cung cấp một giải pháp toàn diện, tích hợp từ thiết bị đến quản lý, giúp giảm thiểu hiệu quả nguy cơ virus tồn dư trong môi trường.

Thiết bị Xử lý Vô hại Di động

Thiết kế mô-đun này cho phép triển khai container gắn trên xe tải, cho phép triển khai nhanh chóng trong vòng 12 giờ đến các khu vực hạn chế tiếp cận như vùng núi phía Bắc và Đồng bằng sông Hồng. Với công suất xử lý theo mẻ của một thiết bị từ 1-7 tấn, thiết bị này đặc biệt phù hợp với các trang trại vừa và nhỏ đang gặp phải các đợt bùng phát rải rác.

Dây chuyền Sản xuất Xử lý Thông minh Cố định

Được đặt tại các khu vực chăn nuôi gia súc và gia cầm quy mô lớn, hệ thống khử trùng nhiệt độ cao và chuyển đổi sinh khối tích hợp này tự hào có công suất xử lý lên đến 300 tấn mỗi ngày (có thể tùy chỉnh công suất cao hơn khi cần thiết). Bằng cách tập trung xử lý trong bán kính 100 km tính từ các vùng dịch bệnh kiểu vệ tinh, hệ thống này giúp giảm đáng kể nguy cơ lây nhiễm thứ phát do vận chuyển xuyên vùng.

Hệ thống kết hợp này đạt được phạm vi phủ sóng hai chiều: “phản ứng chính xác với các điểm dịch bệnh phân tán đồng thời quản lý hiệu quả các đợt bùng phát trên diện rộng.” Điều này giải quyết vấn đề cốt lõi là phạm vi xử lý không gây hại chưa đủ ở Việt Nam, đồng thời tránh được các rủi ro sức khỏe cộng đồng liên quan đến phương pháp thiêu hủy và chôn lấp truyền thống. Hơn nữa, trong quá trình xử lý không gây hại được chuẩn hóa khoa học, xác gia súc và gia cầm chết có thể được chuyển đổi thành nhiều loại sản phẩm tài nguyên có giá trị cao (phân bón và nguyên liệu thô cho ngành năng lượng) thông qua thủy phân nhiệt độ cao, áp suất cao và các công nghệ khác, đạt được sự cân bằng kép giữa an toàn môi trường và lợi ích kinh tế.

Sản phẩm giá trị dựa trên tài nguyên sau khi xử lý không gây hại

• Sản phẩm phân bón

Nguyên lý sản xuất phân bón hữu cơ thủy phân ở nhiệt độ cao: Ở nhiệt độ 125°C-135°C và hơi nước 0,5 MPa, xác động vật bị thủy phân trong 45 phút. Các phân tử lớn như protein và chất béo bị phân hủy thành các axit amin nhỏ và axit béo chuỗi ngắn, sau đó được trộn với các vật liệu bổ sung và ủ để tạo thành phân bón dạng hạt.

Hàm lượng dinh dưỡng: Chất hữu cơ ≥65%, tổng nitơ, phốt pho và kali 8-12% (gấp đôi phân gia súc và gia cầm thông thường).

Các tình huống ứng dụng: Được thử nghiệm theo tiêu chuẩn NY525 của Trung Quốc, sản phẩm không chứa dư lượng gây bệnh và có thể được sử dụng trực tiếp cho các loại cây trồng thương mại như trái cây và rau quả, giúp giảm 35% chi phí thay thế phân bón hóa học trên mỗi mẫu đất.

Phân bón lỏng axit amin

Quy trình chiết xuất: Dịch thủy phân được lọc và cô đặc bằng công nghệ tách màng để tạo ra axit amin lỏng (khối lượng phân tử ≤ 500Da).

Giá trị chức năng: Giàu 18 loại axit amin và nguyên tố vi lượng, loại phân bón lá này có thể tăng đáng kể khả năng kháng bệnh của cây trồng (ví dụ, các thử nghiệm tại vườn xoài Hải Nam cho thấy tỷ lệ đậu quả tăng 22%).

• Năng lượng và nguyên liệu công nghiệp

Quy trình chế biến nguyên liệu sinh học diesel: Mỡ động vật thủy phân được chuyển hóa thành biodiesel thông qua quá trình este hóa. Có thể chiết xuất 120-150 kg mỡ thô từ mỗi tấn lợn chết (với tỷ lệ chuyển đổi trên 90%).

Giá trị thị trường: Sản phẩm tuân thủ tiêu chuẩn GB T 20828, có mật độ năng lượng 37MJ/kg và được bán với giá khoảng 80% giá dầu diesel hóa dầu. Sản phẩm đã được sử dụng làm nhiên liệu hỗn hợp cho tàu cá.

Quy trình tinh chế axit stearic cấp công nghiệp: Axit béo C16-C18 thu được thông qua chưng cất phân đoạn và tinh chế, với độ tinh khiết ≥98% và có thể được sử dụng làm nguyên liệu thô cốt lõi cho chất lưu hóa cao su và chất bôi trơn nhựa.

Tập đoàn Chengzhu duy trì các giá trị cốt lõi “Cuộc sống là trên hết, Bền vững sinh thái” và tận dụng các công nghệ xử lý vô hại hàng đầu thế giới để xây dựng hàng rào an toàn sinh học toàn diện bao gồm “động vật, môi trường và con người”.

Chúng tôi sẵn sàng hợp tác với Chính phủ Việt Nam, các hiệp hội chăn nuôi và các tổ chức quốc tế để cùng nhau xây dựng một hệ thống bền vững, ưu tiên cả an toàn môi trường và sức khỏe vật nuôi. Chúng tôi sẽ hỗ trợ Chính phủ Việt Nam nhanh chóng giải quyết thảm họa chăn nuôi này, vốn gây ra nhiều tác động đến môi trường, vật nuôi, kinh tế và sức khỏe, nhằm bảo vệ một tương lai bền vững cho cả con người và thiên nhiên. Hãy cùng nhau tận dụng sức mạnh của khoa học và công nghệ để biến khủng hoảng thành cơ hội và xây dựng lại một tương lai an toàn, lành mạnh và thịnh vượng cho ngành chăn nuôi.